Rouwen

Bedankt. Bedankt voor alle steun en lieve woorden die ik samen met mijn familie heb mogen ontvangen, na het overlijden van mijn opa Oetjoe en tante Willy Rering - Mauwa. De lieve woorden van troost waren geruststellend. Maar hoe geruststellend het ook bedoeld was, het is nu aan mij en aan elke familielid om het verlies te verwerken en het een plaats te geven. Alle troostende woorden ten spijt, we staan er nu alleen voor. Nu we de begrafenissen hebben gehad, kan het echte rouwproces beginnen. En een ieder doet het op zijn of haar eigen manier.

Ik weet niet hoe mijn manier zal zijn, want zoveel dierbaren heb ik niet verloren in de 32 jaar van mijn bestaan. Mijn opa Nanni Rering overleed in 1990. Toen was ik 12 jaar. Wat weet ik er nog van? Weinig. Het besef was er nog niet. Ik was nog een kind. Al snel ging ik weer over tot de orde van de dag. Maar als je het mij nu vraagt: Ik mis hem. Ik mis hem heel erg en ik denk nog vaak aan hem. Ook al sta ik niet met hem op een foto, in mijn hart is waar ik hem draag. In mijn beleving was opa Nanni, een lieve, rustige man. Hij was van een man van weinig woorden. Ik herken opa Nanni in mijn oom Willem. Niet alleen uiterlijk, maar ook van binnen. Hoe ik opa Nanni heb beleefd, dat zie ik terug in mijn oom. Mijn opa stierf op 1 december 1990 op 79 jarig leeftijd. Een paar weken later zou hij 80 jaar geworden zijn.

Mijn oma Sien Rering - Joseph, was een strenge, maar toch lieve vrouw. Het was een vrouw die veel had moeten doorstaan in haar leven. Zij heeft vele obstakels overwonnen. Alles is haar nooit komen aanwaaien. Zij heeft er hard voor moeten werken. Toen ik een kleine jongen was, vond ik het niet leuk, om naar mijn oma te gaan, want oma was zo streng. Ze had overal wel regeltjes voor. Als er iets waar een kleine jongen hekel aan heeft, dan zijn het wel regeltjes. Naarmate ik ouder werd, vooral toen mijn opa was overleden, ben ik mijn oma steeds beter leren kennen. Ik ontdekte de zachte kant aan haar. Ik heb vele malen met haar gelachen en hoewel zij niet van de knuffelen was etc, gaf ik haar knuffels en een kus op de wang. De laatste periode voor haar dood, was ik vaak bij oma thuis. Ik was destijds 26 jaar. Ik vond het fijn om oma te zien. Deels kwam dat voort uit schuldgevoel, want ik was vaker bij familie Terinathe, dan bij familie Rering. Iets in mij zei:”Emerson, jij hebt geen één oma, maar twee. Vergeet dat niet”. In het begin was oma verbaasd, dat ze mij onaangekondigd langs zag komen, maar naarmate ik vaker langskwam, zag ik dat ze het op prijs stelde. Mijn oma had een aparte manier om te laten merken dat ze van me hield. Ze heeft het nooit gezegd, maar haar glimlach zei genoeg. Ze werd opgenomen in het ziekenhuis te Leeuwarden, waar ze een nieuw hartklep zou krijgen. Voordat ze naar het ziekenhuis werd gebracht door mijn tante, stond ik in de deuropening: “Oma, snel weer beter worden hè? Ik wil dat gemopper en hoté hoté niet missen”. Dat was haar stopwoord “Hoté Hoté, als ze weer eens ging mopperen. By the way, je moet een Molukker zijn, om het exact en precies uit te spreken. Oma keek mij aan en we omhelsden elkaar. Dat was de eerste keer en tevens laatste keer dat we elkaar hadden omhelsd. Mijn oma Sien Rering - Joseph overleed op 30 april 2005 in het ziekenhuis van Leeuwarden, na een reeks van complicaties die optraden na haar operatie. Oma was 76 jaar.

Mijn tante Willy is vorige week woensdag overleden. Ze was een lieve tante. Zo begripvol en ondersteunend. Bij haar wist ik, zij luistert. En ook al luisterde ze niet, als ik haar wat vertelde, dan kwam ze over alsof ze luistert. Heel rustig en bedachtzaam. Ik heb mijn tante nog nooit haar stem horen verheffen. Dat was niet nodig. Ook al was ze lief en rustig, zij was een vrouw die je niet kon tegenspreken. Dat wilde je ook niet. Dat was ook nooit nodig geweest. Haar man, mijn oom dus, was druk en rebels. Hij was niet alleen erg druk met zijn mond, maar ook met zijn fysiek. Tel daarbij zijn donkere, zware stem erbij op en dan snap je waarom ik vroeger in mijn broek piste van angst, toen ik op mijn flikker kreeg van mijn oom. Hij was totaal het tegenoverstelde van mijn tante. Maar hoe hij ook was en deed, mijn tante bleef aan zijn zijde staan en je zag dat die twee echt van elkaar hielden. Ze hielden elkaar in balans. Mijn tante stond voor iedereen klaar. Nu kan ik wel hemel en aarde gaan vervloeken en vragen waarom het juist deze vrouw, moeder van 1 dochter, oma van 2 kleinkinderen, moet overkomen, maar dat helpt niet. Na een lang ziektebed, is ze uiteindelijk vorige week Woensdag, 13 juli 2011 op 57 jarig leeftijd overleden. Men zegt: “Het was haar tijd”, maar zo’n vrouw als mijn tante, je gunt haar dat ze oud wordt. Dat ze 80 jaar of ouder wordt. Je gunt haar dat ze haar kleinkinderen ziet opgroeien. Maar niet dit. Dit gun je uiteraard niemand, maar sowieso mijn tante niet.

Op zaterdag 9 juli 2011, terwijl ik bij de kapper was, kreeg ik een telefoontje van mijn broertje Etienne, dat het heel slecht met mijn tante ging en of ik met spoed in Assen wou komen. Wij, mijn gezin en ik, kwamen aan het Hospice, waar zij verpleegd werd. Alles wees erop dat we op het ergste moesten voorbereiden. Mijn broertje was geslaagd voor zijn opleiding en het was al gepland dat we dit zouden vieren met de familie. Toen we aan het eten waren bij mijn ouders dus, werd er gebeld met de mededeling dat mijn opa gereanimeerd werd. Wat volgde is reeds bekend. Vanuit het Wilhelmina Ziekenhuis werd hij, in comateuze toestand, overgebracht naar het UMCG te Groningen, maar ook daar ontwaakte hij niet. Mijn opa stierf op 12 juli 2011 om 20:06 uur in het UMCG te Groningen. Mijn opa was 87 jaar geworden. Het is nu 20 juli 2011 en de tijd is 23:58 uur. Over exact 2 minuten is hij jarig. Gefeliciteerd met uw verjaardag opa. Het is raar en erg confronterend om morgen na het werk, naar uw huis te gaan om uw verjaardag te vieren, wetende dat u er niet meer bent. Dat u niet in de keuken bent om te koken. Het is raar om uw stem niet te horen. Dat u niet meer op de bank zit, wapperend met een stuk papier omdat u het warm heeft, of dat u in slaap valt, omdat u moe bent. Het is raar en tegelijkertijd onwerkelijk. Maar het is de realiteit. U bent er niet meer. Wat rest zijn herinneringen, foto’s en video’s. Wat nu volgt is de acceptatie en het echte besef dat u er niet meer bent. Nu ik er bij stil sta dat u, opa en oma Rering en tante Willy er niet meer zijn, nu voel ik pas wat echt rouwen is.

Ik hou van jullie en zoals ik al eerder zei: “Dit is geen afscheid, maar tot ziens”.

Emerson